Bé Bông con chị Nguyễn Thị Dung nhà ở Hà Đông, Hà Nội là một trường hợp biếng ăn, thấp còi, kém hấp thu điển hình. Chị Dung đã mua rất nhiều thức ăn bổ dưỡng để tầm bổ cho con, nhưng bé không chịu ăn, hay nôn trớ. Thậm chí chị đã phải áp dụng phương pháp chia nhỏ bữa ăn và tìm nhiều cách chăm sóc cho con nhưng cân nặng của bé vẫn không được cải thiện.
Để đảm bảo sự phát triển toàn diện cả về chiều cao lẫn cân nặng thì trẻ nhỏ cần phải hấp thu được dưỡng chất từ các nguồn thực phẩm khác nhau. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý đối với sự phát triển của trẻ là rất quan trọng nên nhiều bậc phụ huynh thường chọn thức ăn giàu dinh dưỡng nhất cho con. Tuy nhiên trẻ biếng ăn hoặc có ăn nhưng vẫn tăng cân chậm thậm chí không tăng cân mặc dù đã bổ sung thêm sữa.
Nguyên nhân chính là do trẻ không hấp thu được hết chất dinh dưỡng từ thức ăn và sữa. Khi kém hấp thu thức ăn trẻ sẽ bị rối loạn tiêu hóa, ăn nhiều nhưng vẫn gầy yếu hoặc dẫn đến tình trạng chướng bụng đầy hơi hoặc có thể biếng ăn hơn. Việc kém hấp thu dinh dưỡng trong một thời gian dài sẽ khiến hệ miễn dịch của trẻ bị suy giảm dễ mắc các bệnh liên quan đến hệ hô hấp về đường ruột dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ.
Vậy làm thế nào để cải thiện tình trạng kém hấp thu của trẻ nhỏ?
Chuyên gia dinh dưỡng TS.BS Trịnh Bảo Ngọc – Trưởng phòng khám dinh dưỡng bệnh viện ĐH Y Hà Nội sẽ giúp mẹ tìm ra câu trả lời này.
Vấn đề kém hấp thu của trẻ thì thực sự đây không phải là một bệnh lý riêng biệt mà đây là hậu quả của nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Trong 2 năm đầu đời khi trẻ mới sinh ra làm quen với sữa mẹ thì rất là dễ nhưng từ sữa mẹ chuyển sang ăn uống làm quen với các chất dinh dưỡng thực phẩm bên ngoài là một quá trình. Nhất là trong 2 tháng đầu tiên bắt đầu cho ăn bổ sung, thời gian này trẻ phải làm quen với môi trường bên ngoài. Thức ăn đưa vào cho trẻ lần đầu tiên có thể gây ra dị ứng cho trẻ. Nếu cho ăn không đúng khoa học, không đúng cách có thể gây rối loạn đường tiêu hóa của trẻ dẫn đến mất cân bằng cản trở hấp thu chất dinh dưỡng trong thực phẩm.
Ngoài ra môi trường bên ngoài là nhân tố khiến trẻ mắc bệnh như: nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, đường hô hấp phải uống kháng sinh, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột của trẻ. Chính vì vậy không phải trẻ ăn được bao nhiêu thì hấp thu được bấy nhiêu, nên một số trẻ ăn được nhưng vẫn chậm lớn theo phác đồ của trẻ thì cần đưa bé đến các trung tâm tư vấn dinh dưỡng để được thăm khám và xét nghiệm tìm ra nguyên nhân do đâu. Khi đó các chuyên gia dinh dưỡng sẽ có các tư vấn thích hợp cho con.
Các biểu hiện kém hấp thu ở trẻ
Trẻ kém hấp thu thường có các biểu hiện như lúc trẻ táo, lúc tiêu chảy, tính chất của phân cũng có thể thay đổi nên bố mẹ cần kiểm tra phân con đi thế nào. Nếu trẻ kém hấp thu chất đạm thì phân thối hơn bình thường. Nếu kém hấp thu sắt thì thấy trẻ da xanh, nhợt nhạt, niêm mạc mắt nhợt, kém tập trung, không thích vui chơi do trẻ thiếu máu nên không hoạt động bình thường. Thiếu kẽm thì tóc khô, rụng, tóc vành khăn, móng tay dễ gãy có vệt trắng….
Khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa cần điều chỉnh chế độ ăn cho trẻ chứ không nên ăn kiêng. Trường hợp trẻ uống sữa mà kêu đau bụng, đầy bụng, rối loạn tiêu hóa tiêu chảy, mẹ nghĩ sữa ảnh hưởng nhưng thực ra do trẻ bị dị ứng với thực phẩm. Bởi vì sữa là thực phẩm số 1 nên nếu kiếng sữa sẽ không đảm bảo sự phát triển của trẻ. Đặc biệt trong những năm đầu đời trẻ đòi hỏi nhu cầu Canxi rất cao, nhu cầu đạm cao mà đạm trong sữa thì dễ hấp thu và chuyển hóa. Nếu trẻ dị ứng thì mẹ nên cho trẻ ăn các loại sữa bổ sung men Lactose giúp trẻ tiêu hóa tốt. Nếu mẹ cho bé ăn kiêng hoặc dừng uống sữa thì trẻ càng suy dinh dưỡng và còi xương.
Tình trạng kém hấp thu ở trẻ là điều gây không ít lo lắng cho các vị phụ huynh vì khi đó trẻ sẽ không nhận được các chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển cơ thể. Đặc biệt là các vi chất quan trọng như Zn, Licin, Vitamin nhóm B khiến trẻ giảm sức đề kháng dẫn đễn tình trạng còi xương, suy dinh dưỡng.
Lựa chọn sản phẩm sữa phù hợp cho trẻ kém hấp thu
Để có thể chọn được sữa phù hợp với bé các mẹ cần chú ý lựa chọn sữa phù hợp với lứa tuổi của bé thì các năng lượng và chất dinh dưỡng cân đối khi bé ăn vào sẽ dễ tiêu hóa và dễ hấp thu hơn.
Lựa chọn sữa cho trẻ kém hấp thu nên sử dụng các sản phẩm cao năng lượng. Cho dù bé có uống chút ít thì năng lượng và các chất dinh dưỡng sẽ hấp thu được nhiều hơn. Ngoài ra thành phần các chất dinh dưỡng chất đạm, chất đường, chất béo cũng phải ở tỉ lệ cân đối để tạo điều kiện cho bé hấp thu được tốt.
Chú ý các thành phần đặc biệt là chất đạm, các axit amin ở tỉ lệ cân đối thích hợp sẽ tạo điều kiện cho bé hấp thu tốt. Chất béo được bổ sung từ nguồn thực vật có thêm axit không no cần thiết mà cơ thể không tổng hợp được. Có thể trong các chất béo đó nên chọn sữa bổ sung chất béo MCT trong trường hợp bé kém hấp thu khi sử dụng bé sẽ hấp thu trực tiếp.
Bên cạnh đó cần lưu ý chất xơ FOS kích thích hệ tiêu hóa của bé giúp bé ăn ngon và như môi trường cho hệ vi khuẩn đường ruột có ích sẽ phát triển để tạo điều kiện cho bé tiêu hóa tốt, kích thích ăn ngon và không táo bón. Một điểm nữa là sữa phải đầy đủ cácVitamin và khóang chất như Vitamin nhóm B, Zn kích thích cảm giác cho bé ngon miệng hơn.
Hiện nay trên thị trường có quá nhiều sữa phát triển chiều cao, tăng cân nặng, giúp bé ăn ngon ngủ kĩ … vậy với những bé kém hấp thu dinh dưỡng nên lựa chọn loại sữa nào?
Đới với trẻ hấp thu kém mẹ nên sử dụng sữa cao năng lượng, 1 ly sữa 200ml cung cấp 200kcal bên cạnh đó hàm lượng chất đạm chất béo, Vitamin và khoáng chất được tăng cường ở tỉ lệ cân đối thích hợp. Ngoài ra Canxi, photpho, chất xơ hỗ trợ cho quá trình bé ăn vào kích thích tiêu hóa và hấp thu. Sữa cao năng lượng thường có hàm lượng Kẽm cao hơn sữa khác vì vậy mặc dù bé ăn ít thì năng lượng cũng cung cấp được nhiều hơn.
Một số dòng sản phẩm sữa cao năng lượng được các chuyên gia dinh dưỡng khuyên dùng như: Sữa Nutrient Kid, Sữa P100, Sữa Kidsure, Sữa Nutralait, Sữa Grow Plus, Sữa Colosbaby...
Trẻ biếng ăn thì thường ngại và lười uống sữa vậy có cách nào đề khắc phục được tình trạng này?
Đối với trẻ biếng ăn mẹ cần kiên trì tập cho bé uống sữa, đầu tiên có thể bé uống được ít mỗi hôm mẹ sẽ tập cho bé tăng dần lên. Lưu ý không nên cho bé vừa ăn no xong uống ngay sữa vì bé cần có thời gian tiêu hóa sau 2 -3 tiếng khi đó cơ thể bé bắt đầu có cảm giác đói. Trong trường hợp bé ăn ít mẹ nên chia làm nhiều bữa kiên trì tập cho bé để bé bù đắp lại lượng dinh dưỡng không được cung cấp đủ trong chế độ ăn.